W kontekście technologicznym immersja oznacza całkowite pochłonięcie użytkownika przez wirtualne środowiska, które angażują równocześnie zmysły, emocje i wyobraźnię. W sferze sztuki staje się narzędziem twórczym pozwalającym artystom na przekraczanie tradycyjnych barier między dziełem a odbiorcą, tworząc interaktywne doświadczenia. W naszym artykule dokładnie wyjaśnimy to pojęcie oraz przedstawimy jego wpływ na odbiór dzieł. Zapraszamy do lektury!
Immersja – co to jest?
Immersja to zjawisko, które wykracza poza proste rozumienie całkowitego zaangażowania. Pochodzi od łacińskiego słowa „immersio”, oznaczającego zanurzenie, i określa stan głębokiego pochłonięcia daną aktywnością, w której granice między rzeczywistością a doświadczeniem stają się płynne.
Współczesne rozwiązania, takie jak wirtualna rzeczywistość (VR), rozszerzona rzeczywistość (AR) czy zaawansowane środowiska cyfrowe, pozwalają użytkownikom na niemal nieograniczone zanurzenie się w alternatywnych przestrzeniach. Technologie te nie tylko symulują doświadczenia, ale kreują wielowarstwowe środowiska.
W sferze sztuki immersja staje się narzędziem twórczym pozwalającym artystom na przekraczanie tradycyjnych granic między dziełem a odbiorcą. Instalacje multimedialne, interaktywne performance czy doświadczenia site-specific zacierają granice między obserwatorem a kreowanym światem, zapraszając do aktywnego współuczestnictwa.
Poznaj rodzaje immersji
Immersja fizyczna to najbardziej bezpośredni rodzaj doświadczenia, w którym nasze ciało staje się głównym narzędziem poznania. Przykładem może być wirtualna rzeczywistość, gdzie specjalne gogle i kontrolery pozwalają nam całkowicie przenieść się do innej przestrzeni. Nasze zmysły – wzrok, słuch, a nawet dotyk – zostają zwiedzione tak perfekcyjnie, że granica między rzeczywistością a symulacją staje się niemal niewidoczna.
Z kolei w immersji psychicznej ważną rolę odgrywa nasza wyobraźnia i zdolność do całkowitego zaangażowania się w daną czynność lub narrację. Podczas czytania wciągającej książki czy oglądania znakomitego filmu tracimy poczucie czasu, zapominamy o otaczającej nas rzeczywistości. Nasz umysł całkowicie przenosi się w świat przedstawiony, a emocje bohaterów stają się naszymi własnymi.
Immersyjne wystawy – jak zmieniają nasz sposób odbioru sztuki?
Sztuka od zawsze była próbą przeniesienia widza w inną rzeczywistość, ale dopiero dzisiaj możemy mówić o prawdziwej rewolucji w sposobie doświadczania dzieł artystycznych. Współczesne wystawy immersyjne to nie tylko oglądanie, ale pełnoprawne uczestniczenie w procesie twórczym.
Muzea coraz chętniej sięgają po technologie, które pozwalają zwiedzającym całkowicie zanurzyć się w świecie sztuki. Interaktywne wystawy to już nie ekstrawagancki eksperyment, ale standardowy sposób prezentacji współczesnych dzieł. Zwiedzający przestają być biernymi obserwatorami, stając się aktywnymi współtwórcami artystycznego doświadczenia.
Doskonałym przykładem są instalacje w melt museum, gdzie sztuczna inteligencja i sztuka generatywna przekształcają tradycyjne ramy ekspozycji. Tutaj obraz może reagować na ruch widza, dźwięk zmieniać projekcje, a dotyk uruchamiać złożone sekwencje multimedialne.
Nowe oblicze muzeów – statystyki i plany na przyszłość
Przyszłość wystaw immersyjnych w Polsce znajduje potwierdzenie w badaniach naukowych oraz raportach, które rzucają światło na kierunek rozwoju instytucji kultury. Przeprowadzone przez dr. Artura Modlińskiego, dr. Pawła Fortunę i dr. hab. Bohdana Rożnowskiego badania ankietowe wśród muzeów z całej Polski wskazują, że ich zainteresowanie nowoczesnymi technologiami stale rośnie. Wyniki, opublikowane w renomowanym czasopiśmie Museum Management and Curatorship, podkreślają znaczenie wdrażania interaktywnych rozwiązań w wystawach (źródło: Wydział Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego).
Podobne wnioski płyną z raportu przygotowanego przez Statista Research Department. Dane pokazują, że aż 78% muzeów rozważa wprowadzenie elementów audiowizualnych do swojej przestrzeni. Ponadto 67% planuje wirtualne ekspozycje, a 59% stawia na interaktywne ekrany dotykowe. Co więcej, 34% instytucji rozważa wdrożenie rozszerzonej rzeczywistości, która pozwala widzom na jeszcze głębsze zaangażowanie w odbiór dzieł, a 16% dostrzega potencjał w technologii wearables. Nawet bardziej zaawansowane rozwiązania, takie jak hologramy, znajdują się w kręgu zainteresowań 7% muzeów.
Nowoczesny odbiór sztuki – wystawy immersyjne
Immersja coraz mocniej wkracza w nasze życie, zmieniając sposób, w jaki odbieramy sztukę i korzystamy z technologii. Dzięki niej możemy poczuć się częścią prezentowanych treści, zatracić się w świecie obrazów, dźwięków i interaktywnych doświadczeń. Rozwój technologii sprawia, że immersja staje się dostępna na coraz większą skalę, od wirtualnej rzeczywistości po interaktywne wystawy w muzeach. To fascynujący kierunek, który nie tylko inspiruje twórców do poszukiwania nowych sposobów wyrazu, ale także nas, odbiorców, do głębszego przeżywania tego, co nas otacza.
