Pod względem metodologicznym, wycena jednoosobowej działalności gospodarczej nie różni się od wyceny firmy prowadzonej w innej formie, np. spółki z o.o. Różnice wynikają przede wszystkim z zakresu danych finansowych, które stanowią kluczowy element wyceny każdej firmy. Dotyczy to szczególnie małych i średnich działalności gospodarczych. Zazwyczaj, wymaga to podjęcia dodatkowych działań związanych z pozyskaniem danych finansowych i ich opracowaniem.
Poniżej opiszę kwestie związane z pozyskaniem danych finansowych jednoosobowej działalności gospodarczej, informacji jej dotyczących i jej otoczeniu rynkowym. Dodatkowo, pokrótce przedstawię metody wyceny jednoosobowej działalności gospodarczej
Wycena jednoosobowej działalności gospodarczej wymaga danych finansowych
Wycena jednoosobowej działalności gospodarczej zawsze będzie wymagać danych finansowych. To kluczowy element, który wykorzystuje każda metoda wyceny. Dane finansowe pozyskuje się z ewidencji księgowej, którą prowadzi firma jednoosobowa. Obejmują one wartości przychodów i kosztów w poszczególnych okresach, a także majątku i zobowiązań.
Ewidencja księgowa w jednoosobowej działalności gospodarczej może mieć charakter uproszczony lub może to być tzw. pełna księgowość. Przykłady uproszczonej księgowości to podatkowa księga przychodów i rozchodów (KPiR), ryczałt oraz karta podatkowa.
Po osiągnięciu rocznych przychodów o równowartości dwóch milionów euro każda jednoosobowa działalność gospodarcza jest zobowiązana do prowadzenia ksiąg rachunkowych, czyli tzw. pełnej księgowości.
Każda z wymienionych powyżej rodzajów ewidencji księgowej dostarcza inny zestaw danych finansowych. Ewidencje uproszczone dostarczają bardzo ogólne informacje dotyczące przychodów i kosztów oraz majątku i zobowiązań firmy. Najszersze dane finansowe spośród tych ewidencji księgowych dostarcza KPiR. Brakujące dane finansowe pozyskuje się najczęściej bezpośrednio od właściciela firmy.
Pełna księgowość charakteryzuje się daleko posuniętym poziomem szczegółowości danych finansowych. Innymi słowy, zawiera najwięcej danych finansowych do wykorzystania w trakcie dokonywania wyceny.
Rodzaj ewidencji księgowej zawsze determinuje jak będzie przeprowadzona wycena jednoosobowej działalności gospodarczej.
Wycena wymaga informacji dotyczących firmy jednoosobowej i jej rynku
Wycena jednoosobowej działalności gospodarczej bazuje nie tylko na danych finansowych, ale także na informacjach dotyczących firmy i jej otoczenia rynkowego. Do kluczowych informacji dotyczących firmy należą między innymi:
- opis produktów firmy czy dostarczanych usług,
- sposób dotarcia do klientów i ich pozyskiwania,
- kanały dystrybucji produktów czy usług,
- zasoby niezbędne do realizowania działań biznesowych, takie jak majątek materialny czy niematerialny, a także pracownicy,
- kluczowi partnerzy.
Kluczowe elementy z obszaru otoczenia biznesowego firmy to między innymi:
- rynek docelowy firmy,
- podmioty konkurencyjne i ich produkty,
- przewagi rynkowe i siła konkurencyjna firmy.
Na podstawie zgromadzonych informacji o firmie i jej otoczeniu biznesowym dokonuje się analizy stanu przeszłego i obecnego firmy. Celem tych analiz jest ustalenie wpływu tych informacji na przyszłość firmy, co jest kluczowe przy dokonywaniu wyceny każdej firmy, a w tym jednoosobowej działalności gospodarczej.
Metody wyceny jednoosobowej firmy
Kolejny krok to wybór metody wyceny firmy, na podstawie której dokonana zostanie wycena jednoosobowej działalności gospodarczej.
Wybór metody wyceny zależy między innymi od celu wyceny, specyfiki prowadzonej działalności, jej potencjału, branży czy etapu rozwoju.
Wycena jednoosobowej firmy może być dokonana na podstawie trzech następujących grup metod:
- majątkowe,
- dochodowe,
- porównawcze (określane często jako rynkowe).
Wycena firmy jednoosobowej w oparciu o podejście majątkowe dokonuje się często w oparciu metodę wartości skorygowanych aktywów netto.
Z metod dochodowych wyceny firmy najczęściej stosuje się metodę zdyskontowanych przepływów pieniężnych (Discounted Cash Flows Method, czyli DCF). Dwie inne metody dochodowe to metoda zdyskontowanych zysków i metoda zdyskontowanych dywidend.
Metody porównawcze bazują się na porównaniu jednoosobowej działalności gospodarczej do porównywalnych firm giełdowych lub też do transakcji przejęć. Wycena opiera się na zastosowaniu mnożników opartych na kluczowych kategoriach finansowych lub niefinansowych.
Wycena jednoosobowej działalności gospodarczej może być przeprowadzona przy wykorzystaniu więcej niż jednej metody.
Autor: Mariusz Malec
Mariusz Malec to założyciel i zarządzający firmą doradczą Private Equity Consulting (www.private-equity.pl). Prowadzi specjalistyczny blog. Firma wspiera przedsiębiorców w obszarze sprzedaży firmy, jej wyceny i pozyskiwania kapitału.
